İşletmelerde işçi sağlığı ve iş güvenliği yönünden, basınçlı ekipmanların emniyet ekipmanları ile beraber güvenli bir biçimde kullanılması için, bu basınçlı ekipmanların periyodik olarak korozyon, sızdırmazlık, aşınma, çatlak, deformasyon, bağlantı kontrolü, sıcaklık, basınç, temizlik, fonksiyon gibi kriterlerin test ve kontrol edilmesi gerekmektedir.
Kompresörlerin Kontrolleri; TS 1203 EN 286-1, TS EN 1012-1:2010, TS EN 13445-5 standartlarında belirtilen kriterlere uygun olarak yapılmaktadır.
Kompresörler İle İlgili Genel Tavsiyeler
Kompresörlerde, su drenajı olmalı ve bakım bölümü tarafından periyodik olarak su boşaltılmalıdır. Ayrıca tankın çevresi patlamalara önlem amaçlı korunaklı bir bölmede ya da çalışanlardan belirli bir uzaklıkta olmalıdır. Korunaklı tabir edilen bu bölme betonarme ya da çelik yapı olabilir.
Kompresör odası, tozdan etkilenmeyecek, temiz-soğuk hava girişine uygun, sıcaklık değişimlerinin minimum olduğu yerde inşa edilmelidir. Kompresör için uygun ortam ısıl değeri 2 ‘C derece ile 46 ‘C derece aralığında olmalıdır. Emilen havadaki her 3 ‘C derece sıcaklık düşüklüğü basılan havanın miktarını %1 oranında arttıracaktır.
Çevrenin kirli olması durumlarında kompresör odası hava girişine temiz hava emişini temin etmek adına panel filtreler koyulması faydalı olacaktır.
Kompresör odası iyi havalandırılmalı, hava emişi ve çıkısına uygun ölçü ve özelliklerde davlumbazlar yerleştirilmelidir.
Kompresör odasının zemin yüzeyi düzgün, sağlam ve kolay temizlenebilecek durumda olmalıdır.
Kompresörlerin tamir ve bakım işlerinin rahatlıkla yapılabilmesi için çevresinde rahatça dolaşılabilecek şekilde yerleştirilmelidir.
Kompresör gerektiğinde odadan çıkartılabilmelidir. Bunun için oda, bir forkliftin çalışmasına uygun ölçülerde olmalıdır. Kompresör Periyodik Kontrol Muayene Süresi Nedir?

İlgili Mevzuat gereği yönetmeliğin Ek III Bakım, Onarım ve
Periyodik Kontrol ile İlgili Hususlar bölümünün 1.4 Maddesi gereği; “Periyodik muayene aralığı ve kriterleri standartlarda aksi bir şekilde belirlenmemiş iş ekipmanlarının periyodik kontrolleri ve muayeneleri, varsa imalatçının öngördüğü aralık ve kriterlerde yapılır ibaresi yer almaktadır. Bu hususlar, imalatçı tarafından belirlenmemişse iş ekipmanının periyodik muayene & kontrol, bulunduğu işyerindeki ortam koşulları, kullanım sıklığı ile kullanım süresi gibi bazı faktörler göz önünde bulundurularak, yapılacak risk analizi ve değerlendirmesi sonuçlarına göre, belirlenecek aralıklarda yapılmalıdır. Belirlenen periyodik muayene
aralığının ilgili Yönetmelikte olası durumlar dışında bir yılı aşmaması gerekir.” hükmündedir.
Kompresörlerin kullanım sıklığına göre yılda en az “1” kere veya daha fazla aralıklarla olmak koşulu ile mutlaka periyodik kontrol muayenelerinin yaptırılması kanunen zorunludur.”

Kompresör Periyodik Kontrol Muayene Yönetmeliği Nedir?

“Kompresörlerin periyodik kontrollerinin yapılmasına dair Mevzuat gereği İş Kanunu çerçevesinde tanımlanan bir yönetmelik bulunmaktadır. Bu yönetmelik “İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği”dir. Yönetmeliğin Ek III Bölümünün 2.1. Basınçlı Kap ve Tesisatlar bentinin, 2.1.1. alt benti “Basınçlı kaplarda temel prensip olarak hidrostatik test yapılması esastır. Bu testler, standartlarda aksi belirtilmediği sürece işletme basıncının 1,5 katı ile ve bir yılı aşmayan sürelerle yapılır. Ancak iş ekipmanının özelliği ve işletmeden kaynaklanan zorunlu şartlar gereğince hidrostatik test yapma imkânı olmayan basınçlı kaplarda hidrostatik test yerine standartlarda belirtilen tahribatsız muayene yöntemleri de uygulanabilir. Bu durumda, düzenlenecek periyodik kontrol raporlarında bu husus gerekçesi ile birlikte belirtilir.” hükmüne yer vermiştir.
Kompresörler de bir basınçlı kap olarak bu kapsamda değerlendirilmekte ve bağlı bulunduğu standart ışığında kontrol edilmektedir.”

Kompresör Periyodik Kontrol Muayene Formu ve Raporu Nasıl Hazırlanır?

“İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliğinde belirtilen Basınçlı Kap ve Tesisatlar grubunda bulunan
Kompresör ile ilgili ulusal ve uluslararası imalat, test ve deney standartları doğrultusunda ürünün teknik bilgilerinin de bulunduğu bir form hazırlanır. Standardın istediği tüm fiziksel, mekanik ve görsel testler ile birlikte hidrostatik test yani basınç deneyleri, basınç testinin yapılamadığı durumlarda ise tahribatsız muayene yöntemleri yapılarak rapora işlenir. Oluşturulan rapor, ilgili teknik uzmanın bulguları ve teknik yöneticinin de onayıyla hazırlanmış olur.”

Hangi Kompresör Çeşitlerinin Periyodik Kontrol Muayenesinin Yapılması Zorunludur?

Vidalı Kompresör
Periyodik Kontrolü
Pistonlu Kompresör
Periyodik Kontrolü
Mobil Kompresör Periyodik Kontrolü
Çengel Rotorlu Kompresör Periyodik Kontrolü
Paletli Kompresör Periyodik Kontrolü
Yağsız Orbital Kompresör Periyodik Kontrolü
Hava Tankı ve Kompresör Periyodik Kontrolü